Szukaj na tym blogu

piątek, 25 listopada 2011

techniki graficzne

rozwinięcie tematu.

drzeworyt - technika wypukła; na drewnianym klocku powleczonym gruntem opracowuje się rysunek; metalowymi dłutami lub rylcami wycina się tło (na odbitce białe), partie wypukłe pokrywa się farbą i odbija ręcznie na papierze; ze względu na sposób ciecia klocka rozróżnia się drzeworyt wzdłużny (langowy) i drzeworyt poprzeczny (sztorcowy),wynaleziony 1790 przez Th. Bewicka; drzeworyt znany od starożytności, jako technika graficzna zastosowany w końcu XIV w., rozwinął się w 2. poł. XV w. (m.in. A. Dürer); w XIX w. pełnił funkcje techniki reprodukcyjnej, a także stał się inspiracją dla impresjonistów (drzeworyty japońskie); w XX wieku powrócił do łask szczególnie w twórczości ekspresjonistów niemieckich i polskiej grupy rytm.

Albrecht Dürer, Czterej jeźdźcy Apokalipsy, 1497-98

Katsushika Hokusai, Peonia i motyl w podmuchu wiatru, 1833

Ernst Ludwig Kirchner, Pięć kokot

miedzioryt - technika wgłębna; na gładko wypolerowanej płycie miedzianej żłobi się rysunek za pomocą stalowych rylców; po opracowaniu płytę lekko się podgrzewa, następnie wciera farbę w wyżłobione rowki; po usunięciu farby z gładkich partii metalu przykłada się do płyty zwilżony papier i przepuszcza przez prasę; z jednej płyty można otrzymać kilkaset odbitek; miedzioryt odznacza się suchą, ostro zakończoną kreską; wywodzi się z technik złotniczych. * wynaleziony w połowie XV w.; używany we Włoszech (A. Mantegna), Niemczech (m.in. M. Schongauer, A. Dürer, A. Altdorfer) i Niderlandach (L. van Leyden); w XVI w. zaczęto go stosować także do reprodukcji dzieł sztuki; w XVII i XVIII w. rozwinął się głównie we Francji (R. Nanteuil, C. Lorrain) i we Flandrii (szkoła rytownicza P.P. Rubensa), następnie w całej Europie; rozpowszechnił się w ilustracji książkowej.

Albrecht Dürer, Rycerz, śmierć i diabeł, 1513
Albrecht Dürer, Adam i Ewa, 1504

akwaforta - kwasoryt, technika wgłębna, trawiona; na płycie miedzianej pokrytą substancją odporną na wytrawianie kwasem wykonuje się rysunek stalową igłą, a potem płytę wkłada się do kąpieli kwasowej, w trakcie której odsłonięte poprzez ryty rysunek miejsca zostają wytrawione; dla osiągnięcia różnego natężenia kresek płytę trawi się kilkakrotnie kwasem azotowym; w powstałe zagłębienia (po oczyszczeniu płyty) wciera się farbę drukarską i wykonuje odbitki; akwaforta znana od początku XVI w., rozkwit w XVII w. (m.in. Rembrandt, J. Callot).

Rembrandt, Trzy krzyże, 1653

Francisco Goya, Gdy rozum śpi, budzą się potwory, 1797

litografia - technika płaska; na wypolerowanej powierzchni kamienia litograficznego (najczęściej piaskowca) wykonuje się rysunek kredką litograficzną, tłustą farbą lub odpowiednim tuszem; następnie zakwasza się kamień słabym roztworem kwasu azotowego połączonego z gumą arabską i powleka farbą drukarską.; farba przylega do miejsc zarysowanych, nie zatrzymując się na uodpornionej na nią kwasem powierzchni kamienia; odbitki wykonuje się na papierze pod prasą; po raz pierwszy techniki tej użył niemiecki grafik A. Senefelder 1796; początkowo używana jako technika reprodukcyjna, od połowy XIX w. przyjęła się w grafice artystycznej w wielu krajach, zwłaszcza we Francji i Niemczech.

Honoré Daumier, Rue Transnonain, 1834

Odilon Redon, Uśmiechnięty cyklop, 1883

sitodruk (serigrafia) - technika wynaleziona w chinach, ale przeżywająca odrodzenia w latach 40. XX wieku w stanach zjednoczonych. wykonuje się go za pomocą ramy z naciągniętym sitem o drobnych oczkach wykonanym z tworzyw naturalnych bądź syntetycznych. zadaniem artysty jest malowanie bezpośrednio na sicie substancjami nie przepuszczającymi farby, w tym tłustym tuszem, kredką litograficzną, nierzadko posługując się szablonem. następnie pod sito kładzie się kartkę papieru, a sito maluje się tym razem farbą, a następnie uciska. te z oczek sita, które nie zostały zaklejone tuszem przepuszczają farbę na papier; rozpowszechniona w branży marketingowej, ale również w sztuce pop-artu lat 60. i 70. XX wieku (A. Warhol, R. Lichtenstein)

Andy Warhol, Lemon Marylin, 1962