polska szkoła plakatu

polska szkoła plakatu

- początki istnienia plakatu jako gałęzi grafiki na ziemi polskiej sięgają końca XIX wieku, a raczej plakatu stanisława wyspiańskiego pt. wnętrze reklamujących przedstawienie maeterlincka z odczytem stanisława przybyszewskiego. później pierwsze polskie plakaty tworzył chociażby witkacy.

Stanisław Wyspiański, Wnętrze, 1899

- w latach 20. XX wieku rozpoczęto naukę plakatu na polskich uczelniach; w 1922 na asp powstała pracownia grafiki pod kierownictwem władysława skoczylasa, a w 1926 roku na wydziale politechniki warszawskiej powstała pracownia grafiki użytkowej, gdzie dbano o graficzny wyraz projektu, o formę podania, biegłość rysunkową, typograficzną, kompozycyjną.

- poważne zainteresowanie plakatem ze strony polskiej publiczności to mniej więcej lata 40., a przełomową datą był rok 1948, kiedy to henryk tomaszewski otrzymał pięć pierwszych nagród na międzynarodowej wystawie plakatu filmowego w wiedniu za plakaty Baryłeczka, Ludzie bez skrzydeł, Obywatel Kane, Niepotrzebni mogą odejść, Symfonia pastoralna.

Henryk Tomaszewski, Obywatel Kane, 1948

- w 1966 na I międzynarodowym biennale plakatu złoty medal otrzymał jan lenica za plakat do opery Wozzeck albana berga wykonany w 1964 i określany jako „międzynarodowa ikona lat 60.”

Jan Lenica, Wozzeck Albana Berga, 1964

- z powstaniem tzw. szkoły polskiego plakatu związane są nazwiska henryka tomaszewskiego i eryka lipińskiego, studentów asp, którym towarzyszy anegdota:

Po wojnie, bodajże w roku 45 spotkał się Lipiński z Tomaszewskim - mieszkali wtedy w Łodzi, bo nie mogli mieszkać w Warszawie... Spotkali się i mówi Lipiński do Tomaszewskiego: 'wiesz co, mam fajny pomysł, będziemy robili plakaty filmowe'. Tomaszewskiego mało zawał nie zabił. Powiedział: 'Jak to będziemy robili plakaty filmowe? My? Prawdziwi artyści? To jest niemożliwe.' 

- już dwa lata później, w 1947 artyści podpisali umowę z centralnym dystrybutorem film polski

terminu "Polska Szkoła Plakatu" stosuje się, w imię pewnych uproszczeń, wobec zjawisk, które, na skutek szczególnych okoliczności, zaszły w polskim środowisku graficznym w latach pięćdziesiątych, trwały i ulegały modyfikacjom aż do lat siedemdziesiątych, choć i dziś mówimy o kontynuatorach, czy spadkobiercach pewnych idei i nurtów plastycznych. Niektórzy datują początki Polskiej Szkoły na lata przedwojenne. Władysław Serwatowski pisze o plakacie art-deco: "Już w latach 20. XX wieku pojawiła się Polska Szkoła Plakatu. Ten styl historycy sztuki nazywają Stylem 1925 albo Stylem II Republiki."

- terminu tego po raz pierwszy użył jan lenica na łamach szwajcarskiego czasopisma "graphis" w numerze 88 z roku 1960

ośrodki i przedstawiciele

warszawa
- henryk tomaszewski
- wojciech fangor
- eryk lipiński
- roman cieślewicz
- stasys eidrigevicius

kraków
- józef mroszczak
- waldemar świerzy
- roman cieślewicz
- franciszek starowieyski
- władysław pluta

wrocław
- eugeniusz get-stankiewicz
- jan stawka
- maciej urbaniec

poznań
- andrzej prągowski


źródło: http://magazyn.culture.pl/pl/culture/artykuly/es_polska_szkola_plakatu