zbiory londyńskiego tate modern

wyjazd marzeń do anglii nie mógł odbyć się bez wizyty w najważniejszych muzeach. niestety, doba ma tylko 24 godziny, a muzea i galerie są wyjątkowo czasochłonne, a i tak nie ode mnie zależało, co będziemy oglądać. mimo wszystko udało nam się obejrzeć jedno z ważniejszych muzeów sztuki współczesnej, stworzone - jako jeden z projektów milenijnych - w wielkim budynku byłej elektrowni. dzięki architekturze tego niesamowitego miejsca możliwe było zagospodarowanie pięcioma piętrami budynku, gdzie znajdują się ekspozycje stałe lub czasowe. wstęp do właściwej galerii jest bezpłatny, za wystawy czasowe trzeba dopłacić.

tate modern

samo miejsce przytłacza nie tylko ogromem przestrzeni, ale także pomysłem jej wykorzystania i minimalistyczną dekoracją ścian korytarzy głównych, stanowiącą wielką notatkę dla studenta historii sztuki - na białych ścianach powypisywano główne nurty sztuki współczesnej z najważniejszymi ich reprezentantami.

spośród dużej ilości prac, najważniejsze skarby tate modern znajdują się na trzecim piętrze, gdzie wśród prac malarskich, rzeźbiarskich i trójwymiarowych można dostrzec jedne z najważniejszych dzieł sztuki współczesnej. i tak przypadkiem można natknąć się na pocałunek augusta rodina, który mimo swego marmurowego zimna budzi najcieplejsze emocje, bowiem uścisk kochanków wywołuje tęsknotę do czegoś odległego, co znajduje się tak blisko.

 Auguste Rodin, Pocałunek, 1886

dalej można zobaczyć dwa z sześciu znajdujących się w galerii dzieł salvadora dali, metamorfozę narcyza i krajobraz z górskim jeziorem, gdzie na pierwszy plan wysuwa się niepozorna słuchawka telefonu. sam telefon został przez artystę wykorzystany również w sławnej rzeźbie telefon - homar, której niestety nie udało mi się znaleźć w galerii.

 Salvador Dali, Krajobraz z górskim jeziorem, 1938

Salvador Dali, Metamorfoza Narcyza, 1937

wśród licznych prac surrealistycznych można dostrzec obrazy joana miró czy giorgio de chirico.

 Giorgio de Chirico, Niepewność poety, 1913

na wystanie nie zabrakło także dzieł kubistów: pabla picasso i georga braque'a ani fowistów, których kolorowe prace zajmują całe dwa pokoje, a wielka wyklejanka henriego matisse, stworzona pod koniec jego życia, majestatyczne zdobi jedną ze ścian.

Henri Matisse, Ślimak, 1953

w wcześniejszych prac na uwagę zasługuje praca pieta mondriana kompozycja z żółtym, niebieskim i czerwonym, jedna z prezentujących nurt malarstwa abstrakcji geometrycznej. praca opiera się na prostych, poziomych i pionowych liniach, prostokątach i kolorach podstawowych ujętych w tytule.

Piet Mondrian, Kompozycja z żółtym, niebieskim i czerwonym, 1937-42

z prac malarskich grzechem byłoby nie zobaczyć obrazów jacksona pollocka, w tym późnego nagiego mężczyznę z nożem czy sławetne dzieła action painting, takie jak summertime: number 94 lub number 14.

 Jackson Pollock, Nagi mężczyzna z mieczem, 1938 - 40

Jackson Pollock, Summertime: Number 94, 1948

wśród prac naprawdę współczesnych triumf wiedli trzej przedstawiciele pop-artu: roy lichtenstein z dwiema pracami nawiązującymi do jego komiksowej twórczości, mianowicie ogromny whaaam! i instalacja na ścianie przedstawiająca eksplozję, wall explosion ii. dalej w szeregu tego rodzaju artystów stoi claes oldenburg z trójwymiarową kompozycją taca z talerzami, ziemniakami i szynką oraz ogromna drewniana wtyczka zwisająca z sufitu. jednak na specjalny pokój, odwiedzany przez liczne pielgrzymki, zapracował sobie mesjasz pop-artu, andy warhol. ściany jego małej galerii udekorowano wizerunkiem seriograficznej krowy, a wśród dzieł znajdujących się w galerii można znaleźć serię camouflage, liczne autoportrety artysty oraz pracę pistols of two.

Claes Oldenburg, Giant 3-Way Plug Scale 2/3, 1970

Roy Lichtenstein, Whaam!, 1963

pokój Andy'ego Warhola, Tate Modern, Londyn
z widocznymi wizerunkami krowy oraz serią Camouflage (1986)

a na koniec prac malarskich niespodzianka: cztery prace claude monet, tworzącego przecież w impresjonizmie, ale zaliczanym do prekursorów sztuki współczesnej (post-impresjonistów nazywa się już artystami współczesnymi). z obrazów uchwyconych przeze mnie wyłaniają się lilie wodne, nasycone filetami i żółciami ogromne płótno widzące na przeciwko summertime pollocka.

Claude Monet, Lilie wodne, 1913

***

wielkie przestrzenie galerii pozwalają na umieszczenie niemałych instalacji i prac trójwymiarowych. wśród najnowszych dzieł,datowanych na xxi wiek, o których trudno jeszcze mówić jako o wyjątkowych, największą uwagę przykuwają jednak te już dawno uznane za dzieła sztuki prace z poprzedniego stulecia. idąc mniej więcej kolejnością obiektów, warto zacząć od polskiego akcentu - prac magdaleny abakanowicz, których nie mogło zabraknąć w tak renomowanej galerii modern art. dwa duże abakany znajdujące się w oddzielnej sali, zapierały dech nie tylko wiernym fanom polskiej artystki.

Magdalena Abakanowicz, Abakan Czerwony (1969) i Abakan Pomarańczowy (1971)

dalej nieznane mi wcześniej dzieło, instalacja z wykorzystaniem rzeźby, połączenie klasycznego piękna marmurowej postaci z elementem współczesności, tym, co nas otacza. to niesamowite połączenie, ochoczo fotografowane przez zwiedzających, to venus of the rugs, michała anioła pistoletto.

Michelangelo Pistoletto, Venus of the Rugs, 1967,1974 

dalej znajduje się niepozorny, ale sławny odważny prezent, mana raya, czyli drewniane żelazko z gwoździkowymi kolcami. w następnych salach zaś instalacja josepha beysa, niemieckiego artysty, który w czasie ii wojny światowej rozbił się w górach i zarejestrował swoje przeżycia, doświadczenia i emocje w nieco dziwacznych pracach. the pack to na przykład 24 sanki z przywiązanymi kocami i latarkami, ekwipunkiem niezbędnym do przeżycia w przyrodzie, ustawione gęsiego za starym volkswagenem. ważnymi pracami są także niewielkie rzeźby włoskiego artysty alberto giacomettiego, wyróżniające się oryginalnymi proporcjami - duże głowy stojące na niezwykle chudych, wydłużonych ciałkach.

 Joseph Beuys. The Pack, 1969

 

Man Rays, Odważny prezent, 1921

Alberto Giacometti, Cztery figury na podstawie (fragment), 1950

Alberto Giacometti, Popiersie Diego (1955) i inne prace

na koniec moja ulubiona praca z całej galerii, mianowicie wielka szyba mistrza marcela duchamp. twórca ruchu dada, przyjaciel mana raya, prekursor sztuki readymade, stworzył coś, co na pierwszy rzut oka może wydawać się tylko szybą z naklejonymi/ włożonymi do środka elementami tworzącymi jakieś kształty. jednak ta niepozorna szyba jest prawdziwym dziełem sztuki, ma przekaz, o czym alarmuje tytuł nadany przez szalonego artystę - panna młoda rozebrana przez swoich zalotników, jednak. 

Duchamp bardzo ostrożnie tworzył swoje arcydzieło Panna młoda rozebrana przez swoich zalotników (Wielka szyba), pracując nad nim od 1915 do 1923 z wyjątkiem okresów, kiedy to przebywał w Buenos Aures i Paryżu (1918-1920). Wykonał swoje dzieło na dwóch szybach używając przy tym materiałów takich jak folia, druty i kurz. Łączył w sobie wyniki przypadkowych czynności, studia perspektywiczne oraz mistrzowskie, techniczne wykonanie. Jego notatki do tej pracy, przemyślenia dotyczące jej unikalnych zasad fizyki i mitologiczny opis pracy opublikował jako The Green Box. Rozpoczął je od słów "niesamowity obrazek" powstał by oddać nieobliczalne spotkanie panny młodej z jej dziewięcioma kawalerami. Przed 1969 r. kiedy w Muzeum Sztuki w Philadelphii przedstawiono pracę Duchampa Etant donnés, w tym samym czasie Wielka Szyba była uznawana za jego największe dzieło.

Marcel Duchamp, Wielka Szyba (Panna młoda rozebrana przez swych zalotników, jednak), 1915-23