obraz ten otwiera cykl dzieje cywilizacji w polsce i został namalowany jako ostatni około 13 stycznia a 7 lutego 1889. pierwotnie miał nazywać się po prostu chrzest króla mieczysława, jednak później malarz zdecydował się, by na obrazie oprócz ważnej sceny przyjęcia chrztu przez władcę polski zawrzeć także element wprowadzenia zachodniej cywilizacji na ziemie polskie wraz z przybyciem na dwór księżnizczki dobrawy (nastąpiło to w roku 965). obraz jest własnością muzeum narodowego w warszawie, ale znajduje się w dypozycie zamku królewskiego w warszawie.
miejscem wydarzeń są brzegi jeziora lednickiego w wielkopolsce (nie mam pojęcia, po czym to stwierdzono). polski krajobraz przepełniony jest lasami, jeziorami i słońcem. najważniejszą postacią jest mieszko I, wyeksponowany w prawej części obrazu, dumnie opierający się o drewniany krzyż i trzymający w ręku miecz, symbol władzy. lewa noga opiera się o leżący na ziemi rozbity posążek pogańskiego bożka, co jest nawiązaniem do zerwania z dawnymi wierzeniami i przyjęcia nowej, lepszej wiary. wzrok mieszka jest skierowany ku wyspie znajdującej się w tle obrazu. ta wyspa to ostrów lednicki i znajduje się na nim zamek, pierwsza siedziba księcia. nad wyspą krążą symboliczne orły, alegoria polskiej władzy. obok mieszka stoi jego kompania, a po lewej stronie obrazu dzieją się najważniejsze rzeczy. wyeksponowany światłem i odziany w specjalny strój, św. wojciech udziela chrztu mężczyźnie pochylającemu się nad chrzcielnicą - ściborowi, młodszemu bratu mieszka.. przy biskupie siedzi dobrawa ze świecą w dłoni, również odziana w jasny strój i wyróżniająca się w ciemnym tłumie - jako znak oświecenia pogańskiego narodu. obok dobrawy stoi mężczyzna ubrany w strój zakonnika z pługiem - symbol cywilizacyjnego wkładu zakonu cystersów w rozwój polski. kolejną ważną postacią jest radzym gaudenty, brat św. wojciecha, pierwszy arcybiskup gnieźnieński, odziany w ciemny strój i czytający wielką księgę, najprawdopodobniej biblię. obok stoi zakapturzony benedykt z krzyżem w ręce. znajdujące się w oddali łodzie to zapowiedź misji na ziemie jaćwingów i prus, gdzie św. wojciech miał pożegnać się z życiem.
autor nieznany, miniatura z ewangeliarza ottona III, ok. 1000
ta miniatura pochodzi z rękopisu registrum gregorii, zawierającym zbiór listów papieża grzegorz wielkiego z lat 983-985. anonimowy autor, znany umownie mistrzem registrum gregorii, miał być rzekomo autorem wymienionej powyżej miniatury, która obecnie znajduje się w musee conde w chantily.
miniatura przedstawia cesarza ottona III na tronie z symbolami władzy - jabłkiem i laską z orłem. po jego prawej stronie stoją rycerze, po lewej zaś duchowni. są oni ilistracją do planów cesarza - utworzenia uniwersalistycznego cesarstwa europejskiego, gdzie zarówno rycerstwo, jak i kościół będzie zależne od świeckiego władcy, z czterema prowincjami zależnymi od osoby cesarza. te cztery prowincje są upersonifikowane po lewej, jako cztery kobiety kroczące z darami do trony władcy. od lewej, wedle podpisu, są to: sclavinia (słowiańszczyzna), germania, galia i roma (italia). dary niesione ottonowi mają być symbolem oddania mu się pod władanie. jak mniemam sam pomysł ukazania prowincji w ten sposób, a więc poprzez alegorie kobiet, może nawiązywać do tego, że tak jak kobieta jest "własnością" mężczyzny i oddaje mu się we władanie, tak i cztery prowincje miały w państwie ottona zrezygnować z pełnej suwerenności.
ilustracja ta po raz pierwszy ukazała się w wymienionym rękopisie, jednak potem ten sam motyw był ukazywany jeszcze dwa razy; powstała grupa malarzy ottońskich, zwana grupą liuthara, którzy stworzyli rękopis dołączony do de bello ludaico józefa flawiusza, znajdującego się obecnie w staatsbibliothek oraz ewangeliarz ottona III jana trznadla (?) z monachium, bayerische staatsbibliothek. w obu tych wersjach miniatura jest podzielona na dwie części znajdujące się na dwóch sąsiadujących stronach, prowincje po lewej i cesarz po prawej stronie.
