Rewolta. To słowo streszcza ekspresjonizm, styl powstały w Niemczech na początku [XX} wieku jako reakcja przeciwko zasklepiałemu, autorytarno-konformistycznemu społeczeństwu Cesarstwa Wilhelma II. Historia tej rebelii bierze swój początek w Dreźnie, stolicy Saksonii i w Monachium, stolicy Bawarii. Ekspresjonizm doczeka się licznych przedstawicieli zarówno w Europie, jak i na kontynencie amerykańskim.
[tygodnik Wielcy malarze. Ich życie, inspiracje i dzieło. część 107]
→ malarstwo van gogha - szybkie, zdecydowane ruchy pędzla, wibrowanie kolorów i siła ekspresji
→ twórczość edvarda muncha, szczególnie obraz krzyk wywiera na ekspresjonistów ogromny wpływ
grupa die brücke - most → drezno
"die brücke" jest mostem przerzuconym ku przyszłości, ku nowemu światu i zwiastunem odnowy malarstwa.
- założona w roku 1906 przez czterech młodych artystów - fritza bleyla, ericha heckela, ernsta ludwiga kircnera i krla schmidt-rottluffa ogłaszających manifest przeciwko akademizmowi, konwencji, podkreślający wiarę w przyszłość.
- bardzo szybko grupa przyciągnęła do siebie artystów nie tylko z niemiec, ale całej europy.
- najważniejsi członkowie to:
max pechstein (DE) od 1906
otto mueller (DE) od 1910
otto mueller (DE) od 1910
emil nolde (DE) od 1906
oraz:
cuno amiet (CH)
oraz:
cuno amiet (CH)
akseli gallen-kallela (FI)
lambertus zijl (NL)
kees van dongen (NL)
- organizowanie wspólnych wystaw, początkowo nie cieszących się wielkim zainteresowaniem publiczności; pierwsza ważniejsza wystawa "berliner sezession" zorganizowana w berlinie prze maxa pechsteina, mimo swej awangardy i hołdowania nowej sztuce zostaje odrzucona. druga wystawa, "neue sezession" to salon odrzuconych, gdzie swoje prace wystawiają wszyscy członkowie grupy. stąd też trzech z czterech ojców grupy (bleyl odszedł wcześniej, by podjąć studia architektoniczne) opuszczają drezno i wyjeżdżają do stolicy.- przez powoli narastające konflikty (władcze zapędy kirchera) grupa rozpada się w roku 1913 roku.
artyści tworzący w kręgu grupy most starali się oddać ekspresję w swoich dziełach poprzez kolor i formę. odrzucono tradycyjne zasady perspektywy i prawidłowe proporcje. deformacje i barwy (będące obrazem emocji, a nie naśladujące właściwości przedmiotów) miały przybliżyć wewnętrzne odczucie autora i jego odczuwanie świata.
Ernst Ludwig Kircher, Autoportret z modelką, 1910
kircher inspirował się kubizmem i fowistami, wskrzesił też technikę drzeworytu
Emil Nolde, Ukrzyżowanie, 1912
po przebyciu bardzo ciężkiej choroby tworzył obrazy o tematyce religijnej, takie jak np. drzeworyt prorok
Erich Heckel, Dziewczyna z lalką (Fränzi), 1910
heckel, tak jak wielu członków mostu, często przedstawiał w swych dziełach fränzi, młodą modelkę o pięknym ciele przywodzącym na myśl jednocześnie kobietę i dziecko
Karl Schmidt-Rottluff, Trzy kobiety nad morzem, 1919
w twórczości tego malarza widać niepokojące, ciemne kolory oraz przedstawienie postaci ludzkich jako rzeźb wyciosanych z drewna
w twórczości tego malarza widać niepokojące, ciemne kolory oraz przedstawienie postaci ludzkich jako rzeźb wyciosanych z drewna
| o ile "die brücke" stawia emocje przed kompozycją - o tyle "der blaue reiter" uznaje prymat koloru i duchowości. |
| - powstaje w monachium w roku 1911, stworzony przez niemca franza marca i rosjanina wassyli kandinsy'ego. - nazwa pojawiła się w manifeście artystycznym opublikowanym w postaci almanachu (publikacji periodycznej lub jednorazowej, zawierająca zebrane artykuły i informacje na jeden temat) i potem stała się oficjalną nazwą grupy |
| - z czasem przyciąga różnych i bardzo niezależnych artystów: gabriela münter (DE) alfred kubin (AT) paul klee (CH) august macke (DE) | ||
| - pierwsze wystawy z lat 1911 i 1912 przynoszą tylko drwiny i szyderstwo publiczności, lecz nie powstrzymuje to kolejnych artystów do przyłączenia się do zgromadzenia. II wojna światowa zmusi członków do zawieszenia współpracy, kandinksy wróci do rosji (by powoli tworzyć swój styl - abstrakcjonizm), a marc i macke na front (marc umrze na polu walki) |
Franz Marc, Niebieski koń I, 1911
marc często malował konie, pojedyncze bądź w stadach
marc często malował konie, pojedyncze bądź w stadach
August Macke, Płótno, 1914
macke operował nasyconymi kolorami, unikał konturów
macke operował nasyconymi kolorami, unikał konturów
Wassily Kandinsky, Liryka, 1911
już we wczesnych pracach widać początki abstrakcjonizmu; pojedyncze linie i plamy barwne tutaj mają naznaczyć prędkość "ledwie naznaczonego" jeźdza
już we wczesnych pracach widać początki abstrakcjonizmu; pojedyncze linie i plamy barwne tutaj mają naznaczyć prędkość "ledwie naznaczonego" jeźdza
warto zaznaczyć, że ekspresjonizm objawił się bardziej jako styl niż ruch artystyczny lub szkoła obu ugrupowań. dzięki temu mogły powstawać dzieła ekspresjonistyczne poza grupami dające inny pogląd na ekspresję. dodatkowo tak jak w grupach skupiano się na malarstwie, poza grupami powstawały także rzeźby, poezja i muzyka związana ze stylem ekspresji.
- ekspresjonistyczna rewolta wyraża nową formę, lecz zachowuje tradycyjne tematy, rzadko mieszając się w sprawy polityczne czy społeczne
- charakteryzuje się jaskrawymi, kontrastowo zestawianymi kolorami, łamanymi krzywymi liniami, nieciągłym rytmem.
- wraz z przejęciem w niemczech władzy przez hitlera ekspresjonizm staje się stylem tępionym; w roku 1937 naziści zorganizowali wystawę pt. "sztuka zdegenerowana", w której ukazano ekspresjonistów jako wrogów reżimu i rasy niemieckiej. spowodowało to powszechną niechęć do stylu, dzieła często konfiskowano, wyrzucano z muzeów czy palono.
