będzie mowa o architektach głównie budowli ważnych dla polski i polaków, trochę mniej o tych artystach, którzy wypłynęli na arenę międzynarodową. warto jednak wiedzieć, czyim dziełem jest gmach biblioteki uniwersytetu warszawskiego, katowicki spodek czy najpiękniejsze stacje warszawskiego metra.
marek budzyński
lokalnie znany z projektów upiększających warszawski ursynów, jednak przede wszystkim jego nazwisko trzeba kojarzyć z budynkami użyteczności publicznej: gmachem sądu najwyższego w warszawie oraz z budynkiem biblioteki uniwersytetu warszawskiego.
Marek Budzyński, gmach Sądu Najwyższego, 1999, Warszawa
Marek Budzyński, Jerzy Juczkowicz, Trzy kariatydy, gmach Sądu Najwyższego
Marek Budzyński, Kolumnada, gmach Sądu Najwyższego
trudno nie zgodzić się z faktem, że budynek ten należy do najbardziej charakterystycznych w całej warszawie. mieszczący się przy placu krasińskich gmach sądu najwyższego to projekt duetu budzyński - badowski realizowany w latach 1996 - 1999. jest on wykonany na planie litery L i nawiązuje do dawnego wyglądu pałacu krasińskich, gdzie przebicie tworzące bramę ponad jezdnią nawiązuje do dawnego przejazdu. elewacja budynku została wykonana z zielonego szkła refleksyjnego. na 86 miedzianych kolumnach stojących od strony pałacu krasińskich umieszczono paremie - sentencje prawnicze w języku łacińskim i polskim. ciekawym elementem założenia są trzy kariatydy stojące na tyłach budynku, które z brązu wykonał jerzy juczkowicz. wedle przekazów trzy kariatydy umieszczone w wodzie i podpierające część budynku są personifikacjami wiary, nadziei i miłości i mają rysu żony i córek samego budzyńskiego.
Marek Budzyński, Biblioteka UW, 1999, Warszawa
kolejny projekt duetu budzyński - badowski to kompleks zabudowań składający się na bibliotekę uniwersytetu warszawskiego. gmach biblioteki składa się z dwóch budynków: frontowego (tzw. rogala) i głównego. obie części połączone są pasażem, tzw. uliczką, przykrytą przeszklonym dachem. już z zewnątrz widać podobieństwa do gmachu sądu najwyższego, bowiem zastosowano tutaj podobne materiały - zieleniającą w wyniku utleniania miedź i szkło. od strony ulicy dobrej znajduje się tzw. fasada kulturalna - są to charakterystyczne tablice z fragmentami tekstów kultury, które miały wpływ rozwój kultury polskiej, między innymi jest to fragment etiudy karola szymanowskiego w notaci muzycznej, rozwinięcie liczby pi i inne wybrane zapisy twierdzeń z dziedziny nauk ścisłych, a także fragmenty tekstów w różnych językach, w sanskrycie, języku hebrajskim, arabskim, greckim, staroruskim i polskim (fragment "wykładu cnoty" kochanowskiego). warto powiedzieć, że wewnątrz gmachu znajduje się galeria plakatu polskiego, a na dachu gmachu jednej z najpiękniejszych w europie ogrodów dachowych.
Marek Budzyński, Kościół Wniebowstąpienia Pańskiego, 1989, Warszawa
najpiękniejszym dziełem architektury sakralnej jest bez wątpienia znajdujący się na ursynowie kościół wniebowstąpienie pańskiego. warto też dodać, że budzyński brał udział w konkursie na projekt świątyni opatrzności bożej na wilanowie i początkowo jego projekt był zatwierdzony, później jednak zrezygnowano z niego ze względów finansowych.
bogdan kulczyński
kulczyński należy do najbardziej płodnych polskich architektów; realizuje zarówno budynki użyteczności publicznej, a także gmachy prywatne. z pewnością do najważniejszych należy budowa centrum olimpijskiego w warszawie, siedziba polskiego komitetu olimpijskiego. cały kompleks wyróżnia klarowna kompozycja przestrzenna - składa się on z budynku głównego o ekspresyjnej bryle oraz czterech biurowców, ściśle ze sobą powiązanych osią o kierunku wschód-zachód. efektowny jest nie tylko kształt budynku wzniesionego na planie elipsy oraz przypominający znicz szyb windowy i imponujące zadaszenie, ale również detale głównego korpusu. stalowy dach jest przecięty szklanym szybem, stojącym niezależnie od głównej bryły. na frontonie umieszczono motyw olimpijskich kół, obecny również we wnętrzu.
Bogdan Kulczyński, Centrum Olimpijskie, 2004, Warszawa
stefan kuryłowicz
ostatnio architekt ten był w centrum zainteresowań ze względu na tragiczną śmierć w wypadku awionetką. nie jest jednak typowym "czczeniem" zmarłego powiedzenie, że należał do jednego z najwybitniejszych współczesnych architektów polskich, docenionych już za życia (członek rady architektury i rozwoju warszawy doradzającej hannie gronkiewicz-waltz, jeden z doradców w sprawie renowacji siedziby onz w nowym jorku). w polsce zostawił po sobie wiele budynków użyteczności publicznej, w tym biurowców (jedna z ostatnich realizacji to nowo powstały przy ulicy brackiej w warszawie czarny biurowiec wolf nullo), a także jest autorem stacji metra dworzec gdański.
autorem innej warszawskiej stacji metra, uważanej zresztą za jedną z piękniejszych w europie - stacji plac wilsona jest architekt andrzej chołdzyński.
Andrzej Chołdzyński, Stacja metra Plac Wilsona, 2005
czesław bielecki
jego nasłynniejsze dzieło to oczywiście gmach telewizji polskiej przy ulicy woronicza, który z różnych przyczyn nie mógł zostać zrealizowany przez bardzo długi czas. prace rozpoczęły się jeszcze w 2001 roku, a realizowało je wtedy konsorcjum złożone z czterech firm, jednak w listopadzie następnego roku rozwiązała umowę, wynikiem czego było porzucenie planu budowy. nowe roboty budowlane rozpoczęły się dopiero w sierpniu 2006 roku. budowę przejęło wtedy nowe konsorcjum, planowane zasiedlenie obiektu miało nastąpić już wiosną 2008 roku, ale wykonawca nie oddał budynku 20 grudnia 2007 roku, jak planowano. potem nastąpiła przygoda z najwyższą izbą kontroli, odkryto nieścisłości prawne i zarzucono, że budowa nowego gmachu trwa zbyt długo. ostatecznie monumentalny szklany gmach nazywany przez niektórych "wieżą babel" został oddany do użytku w 2009 roku.
Czesław Bielecki, Gmach TVP, 2009, Warszawa
jeśli pozostajemy już przy "kosmicznych" bryłach, warto powiedzieć, że autorem modernistycznej hali targowej - katowickiego spodka jest architekt maciej gintowt. a to tylko mała część ciekawych budowli w polsce.
