co ich łączy?
- nazwisko (hahaha)
ojciec: stanisław witkiewicz herbu nieczuja
syn: stanisław ignacy witkiewicz (zwany potem witkacym)
- profesje
obaj panowie bowiem zajmowali się głównie malarstwem i pisarstwem
- fatalna śmierć
ojciec: na gruźlice, której nabawił sie w monachium, 5 września 1915 roku w lorvanie na terenie dzisiejszej chorwacji
syn: oficjanie witkacy miał popełnić samobójstwo po 17 września 1939 roku słysząc wieść opanowaniu polski przez rosje. witkacy bardzo chciał zaciągnąć sie do wojska, by bronić własnej ojczyzny, lecz ze wzgledu na stary wiek (54 lata) odmówiono mu wstąpienia do wojska. wg tego to artysta chciał sam zadać sobie śmierć, aby umrzeć wraz z ojczyzną i światem (uważał II wojne światową za kres świata). okazuje sie jednak, że sprawa śmierci nie jest tak jasna, jakby sie mogło wydawać. jedyny świadek samobójstwa, ówczesna narzeczona witkacego, czesława oknińska była wówczas odurzona narkotykami i jej zeznania nie są wiarygodne. uznaje sie, że zwłoki pochowane w zakopanem nie należą do artysty, zatem zainteresowani zainicjowali swoiste śledztwo nt. tego, co ostatecznie stało sie z witkacym. niektórzy mówią, że artysta wcale nie popełnił samobójstwa, ale ukrywał sie w łodzi i umarł dopiero w 1968 roku. my jednak postaramy sie uwierzyć w oficjalną wersje, co nie oznacza, że nie pozostaliśmy oczarowani niezwykłym talentem witkacego do robienia bigosu.
- znaczenie dla sztuki polskiej
największym osiągnięciem witkiewicza ojca jest niewątpliwie stworzenie stylu zakopiańskiego oraz działalność w dziedzinie architektury; witkacy zaś poświecił się głównie malarstwu (formizm), a także filozofią i pisarstwem (cenione do dziś wiersze i dramaty)
co ich różni?
- miejsce zamieszkania i działalności
stanisław witkiewicz urodził się w poszawszu na żmudzi, a jego działanie obejmuje głównie małopolskę (zakopane, ale także i warszawę (okres warszawski)
witkacy zaś urodził się w warszawie, lecz ze względu na chorobę ojca przeprowadził się z rodziną do zakopanego. jednak to kraków, a potem warszawa były głównymi ośrodkami działalności artysty
- kierunki i nurty w malarstwie
ojciec: preferował realizm (był teoretykiem realizmu, malował także pejzaże tatrzańskie i sceny z powstania styczniowego); w jego twórczości pojawia sie także wiele obrazów impresjonistycznych, takich jak trójka syberyjska czy liczne portrety swoich sławnych przyjaciół; maksymiliana gierymskiego czy bolesława prusa.
syn: początkowo malował portrety. po pobycie w rosji wydał podstawy swojej nowej teorii artystycznej pod nazwą Nowe formy w malarstwie i wynikające stąd nieporozumienia. jednak przełomem okazało się wstąpienie do grupy formistów, z którymi organizował wystawy w krakowie. co ważne, artysta zrezygnował w roku 1925 z farb olejnych, używanych w stylu formistów, gdyż uważał, że malarstwo nie może w pełni określać czystej formy. założył wiec "firme portretową" w ramach której tworzył seryjne portrety do dziś odbierane jako dziwne, ekscentryczne czy zbyt awangardowe, ale to one zapewniły mu wielki sukces i sławę w europie (tak jak i jego twórczość pisarska).
- zainteresowanie innymi gałęziami sztuki
ojciec: architektura, dekorator (patrz: styl zakopiański)
syn: filozofia i przede wszystkim teatr; pisanie sztuk i utworów teatralnych; wykorzystanie teorii czystej formy w tearze, którą zainspirował sie tadeusz kantor.
ciekawostki
stanisław witkiewicz
Jacek Malczewski, portret Stanisława Witkiewicza, 1897
* urodziny 8 maja 1851, zmarł 5 września 1915
* studiował na asp w petersburgu (1869-1871) i monachium (1872-1875). po powrocie do kraju współpracował z "wędrowcem" oraz zajmował się krytyką artystyczną tworząc jej nowoczesne podstawy.
* był projektantem kaplicy najświętszego serca jezusowego w jaszczurówce (zakopane)
* za swą działalność na rzecz miasta został mianowany honorowym obywatelem zakopanego i tam też został pochowany na cmentarzu zasłużonych na pęksowym brzyzku.
* był synem podstawńca listopadowego, ignacego witkiewicza
stanisław ignacy witkiewicz ps. witkacy
Stanisław Ignacy Witkiewicz: Autoportret, 1913
* urodzony 24 lutego 1885, zmarł 18 września 1939 (spory)
* jego rodzice chrzestni to helena modrzejewska i jan krzeptowski-sabała, gawędziarz i pieśniarz góralski.
* początkowo edukowany przez ojca; wbrew jego woli studiował na krakowskim asp od 1905 w pracowni jana stanisławskiego i józega mehoffera
* miał radykalne poglądy polityczne; podczas pobytu w rosji postanowił dołączyć do armii cesarskiej sądząc, że polacy powinni poprzeć rosje i w ten sposób wywalczyć niepodległość
* był wyjątkowo eksentryczny, znany z uzależnienia od narkotyków i innych środków odurzających, czesto podpisywał swoje obrazy znakami, mówiącymi, pod jakim środkiem był malarz podczas tworzenia dzieła;
Witkacy bardzo często na swoich obrazach (najczęściej portretach) dopisywał pod wpływem czego tworzył, ale nie tylko. Na jego obrazach można więc zauważyć takie oznaczenia:
FBZ – fajka bez zaciągania,
FZZ – fajka z zaciąganiem,
NP 12 – nie palił 12 dni,
NΠ 3 – nie pił 3 dni,
cof. – pił kawę,
pyfko, pywo – piwo.
* był bardzo towarzyski i pomysłowy; znany chociażby z wysyłania przyjaciołom kopert, w których znajdowały sie listy zaadresowane do kogoś zupełnie innego ze wskazówką, kiedy mają je wysłać. podobno witkacy datował niektóre przesyłki nawet na 2010 rok.
