jego liryczny, ale solidny (...) ekspresjonizm, bliski poetyce ecole de paris, za której czołowego przedstawiciela uchodzi, nie ma odpowiedników w polskiej sztuce międzywojennej
Autoportret z paletą i ptaszkiem, Tadeusz Makowski, 1919
inspiracje:
- malarstwo władysława ślewińskiego, witolda wojtkiewiczaoraz krakowska cyganeria (zielony balonik)- kubizm (od ok. 1911) - wprowadzenie geometrii do pejzaży i scen figuralnych
[po roku 1914 zraził się formalizmem kubistów i zerwał z ich stylem]
- paul cezanne ("liryczny, ale solidnie skonstruowany ekspresjonizm")
- henri rousseau, marc chagall, fernand leger, amadeo modigliani (niewinność, naiwność, siła wyobraźni; surowość formy, monumentalizm)
- école de paris
- holenderski/ flamandzki barok (rembrandt, flamandowie XVI i XVII wieku, peter bruegel)
studiował w latach 1902-1906 filologię klasyczną i polską na uj, 1903-1908 malarstwo w ASP w krakowie u j. stanisławskiego i j. mehoffera. na przełomie 1908/1909 wyjechał do paryża, gdzie pozostał do końca życia. we wczesnych pracach był wierny swoim nauczycielom. w paryżu malował początkowo pod wrażeniem fresków p. c. puvis de chavannes'a, a poznawszy grupę kubistów z montparnasse'u, uległ ich wpływowi. zaproszony przez w. ślewińskiego, spędził okres wojny w bretanii, gdzie później wracał kilkakrotnie. od tego czasu datuje się jego odejście od kubizmu i zwrot ku studiom z natury.
malował pejzaże ze sztafażem w duchu naiwnego realizmu i podobnie stylizowane kompozycje figuralne. częstym tematem jego obrazów były dzieci w scenach z życia wiejskiego, teatralnych, maskaradowych i karnawałowych, w prymitywizowanej i częściowo geometryzowanej formie.
uprawiał grafikę (m.in. drzeworytnicze ilustracje książkowe).
Tadeusz Makowski, Kapela Dziecięca, 1922
Tadeusz Makowski, Powrót ze szkoły, 1927
Tadeusz Makowski, Pod drogowskazem, 1930
jankiel adler (1895 - 1949)
inspiracje:(...) tworzył liryczne kompozycje o coraz bogatszych rozwiązaniach fakturalnych. one to właśnie wyróżniły odtąd dzieło adlera.
- niemiecki ekspresjonizm; choć dzięki znajomości z otto dixem zbliżył się do nowej rzeczowości (w portretach)
- sztuka żydowska (współzałożyciel żydowskiej grupy jung idysz w 1918 roku w łodzi)
- el greco (mistyczne sceny o tematyce żydowskiej, np. "ostatnia godzina rabiego", 1919)
- marc chagall
- kubizm (geometria, np. obraz "angelika" z 1923); twórczość george'a braque'a i pabla picasso
- malarstwo paula klee ("jego poetycko-naiwny świat odbił się w jego późnych malarstwie")
w latach 1918 - 1920 mieszkał w warszawie. jego prace wystawione na organizowanej przez stowarzyszenie artystów i zwolenników sztuk pięknych wystawie zimowej zyskały duże uznanie. wkrótce został członkiem grupy jung idysz. w 1933 roku jego prace były wystawiane na organizowanej przez collage art association międzynarodowej wystawie sztuki współczesnej w ny. po objęciu władzy przez adolfa hitlera wyjechał do paryża. wkrótce powrócił do polski, gdzie przebywał w latach 1935 -1936. w tym czasie miała miejsce retrospektywna wystawa jego prac z lat 1920 - 1935, wystawiał z salonie plastyków ZZPAP w instytucie propagandy sztuki w warszawie, był kierownikiem artystycznym i scenografem filmu Ał Chet (Za grzechy). cztery jego obrazy znalazły sie w roku 1937 na monachijskiej wystawie entartete kunst.
malował prace głównie o tematyce żydowskiej, przedstawiające życie codzienne. jego obrazy wiązane są napięciem kolorów i dynamiką kształtów. od około 1928 roku w malowanych przez niego martwych sztukach i abstrakcjach pojawiły się naleciałości kubizmu. tworzył także liczne kompozycje alegoryczne inspirowane picassem i surrealizmem, które cechuje wspaniała moc koloru i dramatyczne napięcie.
Jankiel Adler, Skrzypek, 1928
Jankiel Adler, Śpiący nad Talmudem, 1927
karol hiller (1891 - 1939)
w pracach olejnych uzyskiwał zróżnicowane efekty fakturalne, potęgujące - w odróżnieniu od prac konstruktywistów - poetycką treść obrazu. kompozycje te mają oddawać biologiczne siły kosmiczne, zjawiska atmosferyczne i świetlne.
inspiracje:
- postimpresjonizm, koloryzm- ukraińskie ikony (od 1920; obrazy temperowe)
- kubizm (był mistrzem w tworzeniu prac pełnych aluzji i wywołujących szybkie skojarzenia)
- fernand leger (od 1926; malarstwo bezprzedmiotowe; rury, formy mechaniczne)
- surrealizm (od 1930; np. obraz "promień" z 1933)
- figuracja (1938, obraz "robotnicy")
w latach 1910-1912 studiował chemię w wyższej szkole technicznej w darmstadcie. kontynuował studia na politechnice warszawskiej. w okresie I wojny światowej został powołany do wojska i ewakuowany do rosji. w kijowie rozpoczął studia na ukraińskiej akademii sztuk pięknych, gdzie zapoznał się z estetyką i techniką malarstwa ikonowego. w kijowie zaangażował się politycznie po stronie lewicy. w roku 1921 powrócił do polski i zamieszkał w łodzi. wraz z lewicowym poetą witoldem wandurskim zajął się upowszechnianiem sztuki wśród mieszkańców łodzi. w roku 1926 wykonał litografie do tomu poezji wandurskiego sadze i złoto. był założycielem stowarzyszenia artystów i miłośników sztuk plastycznych „start”. w latach 1933-1936 redagował pismo „forma”. zajmował się grafiką książkową oraz malarstwem ściennym. w latach 1930-1937 uczestniczył w wystawach instytutu propagandy sztuki w łodzi i warszawie.
hiller skupiał się na malarstwie i eksperymentach fotograficznych, w której to dziedzinie należy do czołowych przedstawicieli awangardy europejskiej. w jego heliografice (=metodzie polegającej na malowaniu szklanej/ celuloidowej płyty gwaszem i odbijanie malowidła techniką fotograficzną), wynalazku stworzonym w roku 1928 wykorzystywał wykształcenie chemika. uprawiał też grafikę - linoryt, litografia; tworzył okładki do książek i dekoracje sceniczne dla sceny robotniczej w łodzi.
Kompozycja ze spiralą, Karol Hiller, 1928
Embrion, Karol Hiller, 1933
Deszcz, Karol Hiller, 1934
